Zoals een klusjesman zijn gereedschap moet onderhouden, een sporter zijn uitrusting, zo dient een zanger zijn stem te onderhouden. Ademhalingsoefeningen, werken aan het uithoudingsvermogen en een gezond leefpatroon zijn daarbij belangrijk, maar ook een osteopaat kan hierbij een rol spelen. In Londen zit de beroemde ‘Voice Doctor’ Jacob Lieberman, die zich volledig op deze doelgroep heeft gespecialiseerd. Onder andere Marco Borsato maakte in het verleden al eens met groot succes gebruik van deze specialist. Het zorgde er zelfs voor dat een van zijn tournees op het nippertje kon doorgaan, getuige deze link.
De stembanden zijn feitelijk maar heel kleine spiertjes achter in de keel die ervoor zorgen dat je kunt spreken en dus ook zingen. Hoewel het erop lijkt dat Facebook en Whatsapp in het hedendaagse straatbeeld een goed gesprek lijken te verdringen, blijft deze laatste toch echt wel de belangrijkste communicatiemogelijkheid. Voor de meeste mensen blijft het dan ook bij deze vorm van communiceren en men maakt zich dan ook geen zorgen over de kwaliteit van de stem. Echter wanneer je afhankelijk bent van je stem, zoals zangers, maar ook mensen die bijvoobeeld vaak lezingen geven, dan is het belangrijk ervoor te zorgen dat deze stem je niet in de steek laat op het moment suprême.
Zoals gezegd zijn de stembanden kleine spiertjes die in de keel liggen. Dit houdt dus in dat het zeer belangrijk is om ervoor te zorgendat de hals ontspannen is. Enkele anatomische structuren die invloed kunnen hebben op de hals zijn de kaak, de slokdarm, de longen, de sleutelbeenderen en zo kan ik nog wel even doorgaan. Belangrijk is het dus dat je ervoor zorgt dat die structuren vrij kunnen bewegen. Daar waar Lieberman, van horen zeggen, met name lokaal werkt ter hoogte van de hals, denk ik dat het ook belangrijk is om verder in het lijf te kijken. Alle structuren zijn immers met elkaar verbonden en kunnen elkaar dus ook beïnvloeden. Anderzijds zou je ook kunnen zeggen dat Lieberman zo’n fenomeen is binnen dit gebied dat ik hem eigenlijk niet zou moeten tegenspreken J. Toch ga ik een poging wagen…
Het zal een jaar of vier of vijf geleden zijn. Ik werkte als fysiotherapeut en was nog in opleiding tot osteopaat, toen er op een dag een vrouw de praktijk binnen stapte vanwege lage rugklachten. We raakten in gesprek over deze klachten, maar wat vrijwel direct mijn aandacht trok was, dat haar stem zo ontzettend zuiver klonk en dat alleen al terwijl ze gewoon praatte. Tijdens de behandeling merkte ik dat de fysiotherapeutische benadering te weinig effect had voor haar rug en ik vroeg haar of ik wat osteopathische technieken mocht proberen die ik tot dan toe had geleerd. Zij vond dit prima en uiteindelijk behandelde ik het ophangsysteem van het sigmoïd (het stuk dikke darm dat linksonder in de buik ligt, aan de binnenkant van het bekken).
Buiten het feit dat ze aangaf dat de rugklachten vrijwel direct minder waren viel er nog wat op. Haar stem…die al zo mooi klonk, was daarna zo zuiver als een vers gevallen pak sneeuw. Volgens mij waren we allebei even verbaasd op dat moment over het feit dat de behandeling van de buik zo’n grote invloed had op haar stem. Het was dat moment dat mijn interesse in het effect van de fysieke gesteldheid op de stem gewekt was.
Ja hoor….hoor ik je nu denken…je drukt op de buik en de stem wordt daardoor anders….yeah right! Toch is het zo dat dit invloed kan hebben en het is niet eens zo heel moeilijk te verklaren.
Wanneer je de ophanging (voor de googelaars onder ons, het mesosigmoïd) van het eerder beschreven stuk darm bekijkt, dan zie je dat deze doorloopt in het longvlies, wat op zijn beurt weer helemaal doorloopt naar boven en een verbinding heeft met de halsfasciën (bindweefsel dat onder andere de halsspieren omhult). Doordat dit één doorlopende structuur is betekent het dus dat wanneer er aan de ene kant getrokken wordt, er aan de andere kant een effect tot stand komt, in dit geval een verhoogde spanning in het halsgebied. Deze spanning zorgt er op zijn beurt weer dat er een verstoorde balans is ter hoogte van de stembanden, waardoor het stemgeluid verandert. Ook staat de ophanging van de dikke darm direct in verbinding met het middenrif, wat natuurlijk heel belangrijk is voor een goede ademhaling, niet onbelangrijk wanneer je zingt!
Bij mensen die zeer intensief hun stem gebruiken zul je ook heel lokaal moeten kijken, zoals Lieberman dat zo goed kan. Zelf denk ik dat een combinatie tussen het benaderen vanuit de totale mens èn het lokaal behandelen de meest effectieve benaderingswijze is!
