Hoofdpijn, een veel voorkomende klacht, van licht tot zwaar, maar als je er last van hebt bijzonder hinderlijk. Diverse varianten bestaan er, maar voor nu probeer ik de spanningshoofdpijn wat meer te belichten.

Feitelijk is het niet veel meer dan een spanning van de nekspieren die aan de schedel hechten en hieraan trekken. Tenminste, zo wordt het beeld altijd geschetst. Wanneer dit zou kloppen, dan zou een ontspannende massage, een warmtekussen of het doen van bepaalde oefeningetjes de pijn doen verlichten. Soms is dit ook daadwerkelijk genoeg, maar vaak zijn deze opties niet veel meer dan een kortdurende verlichting van de pijn. Zeg maar met hetzelfde effect als een paracetamol. Maar dat is niet wat je wilt. Je wilt er vanaf! Waarom dan niet het probleem bij de bron aanpakken? Dat klinkt wel leuk, maar wat is die bron? Het gaat om gespannen spieren, toch?

Naar mijn mening raken spieren nooit zomaar gespannen. Daar is altijd een oorzaak voor. Zo kunnen gespannen nekspieren bijvoorbeeld ontstaan door een nekwervel die ‘blokkeert’. Doordat er in het gebied van de blokkade te weinig beweging plaats vindt, kan er in dat gebied geen afvoer van afvalstoffen plaatsvinden. Door deze stuwing, krijg je een soort chemische reactie van de afvalstoffen, die ervoor zorgen dat het spierweefsel overprikkeld wordt. Dit zorgt ervoor dat de spier gaat aanspannen en wanneer dit te lang duurt, dan gaan deze spieren aan de schedel trekken, met hoofdpijn tot gevolg. Wanneer dit op het niveau van de vierde nekwervel (C4) plaats vindt, dan heeft het ook nog tot gevolg dat er een zenuw geprikkeld wordt, die naar de monnikskapspier (die aanhecht aan de schedel) loopt en deze daardoor voorziet van de een overvloed aan prikkels. Wanneer het ‘slechts’ om een gewrichtsblokkade gaat, dan volstaat het mobiliseren van het betreffende wervelniveau, bijvoorbeeld via een manipulatie (kraken) of een andere mobilisatietechniek. Hierbij is het ook belangrijk om te kijken naar lagere niveaus, dus feitelijk moet je de hele wervelkolom en het bekken nalopen.

Een andere mogelijkheid die leidt tot spierspanningen in de nek ligt in een totaal andere regio, namelijk de buik. De buik…hoor ik je denken! Dat kan niet…ik heb hoofdpijn, geen buikpijn. Wanneer je de buik en de nek zou willen verbinden (gerelateerd aan spanningshoofdpijn), dan zou je dit kunnen verklaren vanuit het eerder genoemde wervelniveau C4. Op deze hoogte loopt niet alleen een zenuw naar de beruchte monnikskapspier, maar ook loopt er vandaar een zenuw (nervus phrenicus) via de borstholte, door het middenrif tot op/in het buikvlies.
Dit buikvlies is een aparte structuur in de buik. Je zou het kunnen omschrijven als een soort zak, waarin een aantal organen gelegen zijn. De dikke darm, de dunne darm, de lever en de maag worden omgeven door dit vlies. Dit houdt dan ook in dat wanneer één van deze structuren overprikkeld is, deze als het ware signaaltjes afgeeft aan het buikvlies. Deze signalen worden (via de nervus phrenicus) naar het centrale zenuwstelsel geleid en komen binnen op niveau C4. Wanneer dit teveel signalen tegelijk zijn, dan ontstaat er als het ware een soort kortsluiting op dat niveau, dat ervoor zorgt dat het gebied rond C4 overprikkeld wordt. Dit heeft tot gevolg dat het niveau zal gaan blokkeren, maar ook onder andere dat de zenuw die de monnikskapspier voedt overprikkeld wordt, waardoor deze teveel signalen geeft aan deze spier. Dit zorgt er op zijn beurt weer voor dat de spier meer gespannen wordt, wat er, zoals eerder vermeld, toe leidt dat hoofdpijn kan ontstaan.

Een voorbeeld. Stel je voor je darmen bevatten veel gasvorming, door bijvoorbeeld (langdurige) consumptie van slechte voeding, dan blazen deze zes meter darm zich op als een ballon. Dit heeft tot gevolg dat het buikvlies onder een voortdurende spanning komt te staan, waardoor er continue signaaltjes via de nervus phrenicus naar de nek verlopen, met spierspanning (en mogelijk hoofdpijn) tot gevolg. Kun je je nu voorstellen dat een massage, of een warmtekussen hooguit een tijdelijk effect teweeg zal brengen?

Belangrijk is het dus om niet alleen deze klacht vanuit de spieren te benaderen, ook niet alleen vanuit de wervelkolom en ook niet alleen vanuit de buik. Zorg ervoor dat alles wordt nagekeken en daar waar nodig behandeld. Wat de osteopathie zo uniek maakt, is dat wij de mogelijkheid hebben om de (buik)organen te onderzoeken en te behandelen. Hierdoor krijg je dus echt een behandeling van de totale mens. Naast behandelen is het ook zeer belangrijk om iemands voedingspatroon te analyseren. Suiker is bijvoorbeeld zo’n product dat velen in overvloed binnen krijgen. Wanneer het lijf het teveel aan suikers niet kan verwerken, dan zal er gasvorming ontstaan in de darmen. Denk maar aan de typische Duitse bierbuiken…een perfect voorbeeld van onverwerkte suikers!

Dus, kort samengevat, voor een groot deel moet je dit daadwerkelijk behandelen, maar anderzijds zul je ook de patiënt moeten leren waar het mogelijk misgaat in bijvoorbeeld zijn of haar voedingspatroon. Want eerlijk is eerlijk je kunt wel behandelen…maar als de patiënt zichzelf blijft voeden met troep, dan wordt het op de lange termijn een moeilijk verhaal.